Wisselteelt? Op weg naar een gezonde en vruchtbare moestuin

28/06/20245 min lezen

Doorgewinterde moestuinexpert of een compleet groentje? Het maakt niets uit. Om volop van je moestuin te genieten, is het wel belangrijk dat je een goed plan hebt. Zo zorg je er namelijk voor dat de bodem gezond blijft en dat de oogst zo groot mogelijk is. Wisselteelt is hier een belangrijk onderdeel van. Ben je benieuwd wat wisselteelt is en hoe je er in jouw eigen moestuin mee aan de slag gaat? Hieronder vertellen we je alle ins en outs over wisselteelt.

Wat is wisselteelt?

Wisselteelt is het proces waarbij je zes typen gewassen elk jaar een moestuinbed laat opschuiven. Wanneer je groenten met succes wilt opkweken in de moestuin, dan is het belangrijk om te weten dat je niet elk jaar hetzelfde gewas op dezelfde plaats kunt zetten. “Waarom dan niet?”, vraag jij je misschien af. Je put de grond op deze manier uit waardoor deze uit evenwicht raakt. Elke plant neemt namelijk bepaalde voedingsstoffen uit de grond en geeft er weer andere voor terug. Door gewassen door te schuiven voorkom je ziektes, plagen en bodemmoeheid. Zie het als een soort stoelendans voor de moestuin. Ieder jaar schuif je een bepaalde groep gewassen naar een ander bed.

Wisselteelt geldt voor alle eenjarige planten. Je baseert de indeling van de bedden op de gemeenschappelijke eigenschappen van de gewassen. Voor wisselteelt is het handig als je moestuinbedden ongeveer hetzelfde formaat hebben.

Waarom wisselteelt?

Wij eten het liefst ook niet elke dag hetzelfde. Dit is net zo voor de planten en de bodem.

Maar wist je dat wisselteelt nog meer voordelen met zich meebrengt? Als je aan wisselteelt doet dan helpen gewassen elkaar onderling. Zo wordt de grond niet uitgeput en is de kans op ziektes die langer in de bodem achter blijven, zoals knolvoet en aardappelziekte, een stuk kleiner. Elke plant heeft zijn specialiteit en laat bepaalde stoffen achter in de grond. Een volgende plant die op deze plek staat haalt deze stoffen uit de grond en laat daar vervolgens weer zijn stoffen achter. Zo bieden de planten elkaar bescherming via de grond.

Plaats je elk jaar dezelfde planten op dezelfde plek? Dan is de kans op ziekten juist heel groot doordat je de cyclus niet doorbreekt. De grond raakt hierdoor uitgeput en ziektes blijven jaar op jaar toeslaan. Deze bodemziektes blijven namelijk achter in de grond en kunnen daar wel jaren overleven. Heb je een moestuin in potten of bakken? Dan hoef je niet aan wisselteelt te doen, je put de bodem dan namelijk niet uit. Wel is het belangrijk om de potten elk jaar met nieuwe grond te vullen.

Volg dit wisselteelt schema voor de moestuin

De moestuin deel je in zes verschillende bedden in. Dit gebeurt op basis van gelijke eigenschappen en behoeften. Dit komt neer op deze zes groepen:

Bed 1 : Aardappelen
Bed 2 : Peulgewassen
Bed 3 : Koolgewassen
Bed 4 : Bladgewassen
Bed 5 : Vruchtgewassen
Bed 6 : Wortelgewassen

Zo is na zes jaar de cirkel rond en begint hij weer opnieuw.

Tip: Wil je een handig ezelsbruggetje om de volgorde van de bedden te onthouden? Houd dan dit in gedachten: Alle Pesticiden Kunnen Beter Vermeden Worden.

Jaar 1: Peulvruchten

Peulvruchten leven samen met kleine bacteriën op de wortels. Deze bacteriën zetten stikstof vast in de grond. Dit is een onwijs belangrijk element voor de groei van planten, met name bladeren. Planten met veel bladeren kunnen deze extra stikstof wel gebruiken. Daarom volgen kolen en bladgroenten de peulvruchten op in het moestuinplan.

Jaar 2: Kolen

Stikstof is een hele belangrijkste meststof voor kolen. Een logische keus dus dat zij de peulvruchten opvolgen. Peulvruchten zorgen daarnaast voor een slechte bodemstructuur. De kolen zorgen juist voor een goede bodemstructuur.

Jaar 3: Bladgroenten

De bladgroenten volgen de kolen op. Zij gebruiken de resterende stikstof graag en groeien snel door de goede bodemstructuur.

Jaar 4: Vruchtgewassen

Vervolgens is het tijd voor de vruchtgewassen. Daarbij kun je denken aan tomaten, courgettes en aubergines. Deze moeten minimaal vier jaar na de aardappelen worden gezaaid. Dan is de kans veel kleiner dat aardappelziekte overslaat op je tomaten. Een logische keuze dus om deze groep zo ver mogelijk bij de aardappelen vandaan te planten in het moestuinplan.

Jaar 5: Wortels & knollen

Het is in jaar vijf de beurt aan de planten die de minste stikstof nodig hebben: de wortels en knollen. Helaas hebben zij wel een nadelig effect op de bodemstructuur waardoor de kans op onkruid groot is. Daarom kun je dit gewas het best afwisselen met aardappels, dit gewas heeft daar het minste last van.

Jaar 6: Aardappelen

De aardappels zorgen weer voor een goede en luchtige bodem. Ook is de kans op onkruid kleiner en slaat de bodem minder snel dicht doordat de grote bladeren regen tegenhouden. Zo geven de aardappels de peulvruchten een goede start om het jaar daarop weer verder te groeien. Dit stappenplan blijft zich op deze manier jaar op jaar herhalen.

Aan de slag met wisselteelt in de moestuin

Met dit moestuinplan maak je optimaal gebruik van de kwaliteiten van de verschillende gewassen. Het gevolg? Minder kans op ziektes, bodemmoeheid en een slechte oogst. Begin niet zomaar met het verwisselen of opvullen van bedden met andere gewassen. Dit kan het schema compleet in de war schoppen. Dan is al je harde werk voor niets geweest.

Twijfel je welke groente bij welke familie hoort? Dan is dit vaak gemakkelijk op de verpakking of online terug te vinden.

Naast een goede wisselteelt is het belangrijk de gewassen te voorzien van natuurlijke, organische voeding. In een relatief korte tijd wordt er veel van gewassen verwacht. Hulp is dus meer dan welkom. Gebruik daarvoor Moestuinmest: een meststof waar alles in zit voor een optimale groei in de moestuin. Het toegevoegde bodemleven brengt extra gezondheid en kracht in de bodem, wortels en de gewassen!